۱۶۰ سال پیش وقتی اولین عکسهای رنگی ثبت شد همه فکر میکردند عکاسی سیاه و سفید برای همیشه به تاریخ پیوسته است؛ اما امروزه طرفداران این سبک بیشتر شده و یک تکنیک و مد مجزا در عکاسی است. عکاسی سیاه و سفید به صورت عمومی در همه ژانرها کاربرد دارد و به صورت خاص یکی از زیر مجموعههای اصلی عکاسی هنری و مفهومی است. با چیک چیک همراه باشید تا با زیر و بم این تکنیک نوستالژیک و جذاب بیشتر آشنا شویم.
۱-چرا عکاسی سیاه و سفید؟
شاید یه عده تصور کنند که در عکاسی سیاه و سفید به علت نداشتن رنگ عکاس محدود میشود و نمیتواند خلاقیت زیادی را چاشنی کارش کند؛ اما این باور درست نیست. حذف رنگ تاثیرات مثبت زیادی روی تصویر و پیام آن میگذارد:
تمرکز بیشتر روی سوژه
رنگها بسیار قوی هستند و به سرعت چشم و ذهن ما را درگیر میکنند. به عنوان مثال رنگ قرمز فرقی نمیکند کجای تصویر ما باشد، قرمز به سرعت چشم ما را تصاحب میکند. در عکاسی سیاه و سفید با حذف رنگ توجهها به سوژه اصلی جلب میشود. با حذف رنگ آنچه که باقی میماند بافتها و سایهها هستند. اینجاست که ذهن مخاطب همه سوژه را میبیند بدون هیچ حواس پرتی.
نمایان شدن هنر در عکس
در عکاسی سیاه و سفید رنگها ما را گیج و درگیر عناصر بی اهمیت در تصویر نمیکنند برای همین مد سیاه و سفید مخاطب را به متن تصویر میبرد. به آنجایی که پیام و مفهوم پشت عکس حضور دارد. عکس رنگی ثبت واقعیت است اما عکس سیاه و سفید تفسیر واقعیت، برای همین این تکنیک از پایه یک هنر است.
عکاس بهتری شدن
رنگها ما را گول میزنند. در یک تصویر رنگی برای مخاطب و حتی عکاسان تازه کار تشخیص اجزای مهم تصویر مثل کنتراست، شدت و کیفیت نور و بافت سخت است. رنگها حتی در برخی مواقع ایرادات تصویر را میپوشانند. برای همین عکاسی سیاه و سفید باعث میشود شما برای تک تک اجزای تصویر وقت گذاشته و عکاس بهتری شوید.
ساده کردن عکس
گاهی پیش میاید وقتی میخواهید از سوژه خود عکس بگیرید عوامل مزاحمی در کادر خود دارید که نمیتوانید انها را حذف کنید. در این شرایط بهترین کار استفاده از مد عکاسی سیاه و سفید است چون وقتی عوامل مزاحم، رنگی نداشته باشند چشم مخاطب را به خود مشغول نمیکنند. در نتیجه ترکیب بندی برای عکاس سادهتر میشود.
نمایش شخصیت
انسانها در درجه اول با لباسشان قضاوت میشوند و اولین چیزی که به چشم ما میاید لباس افراد است. در عکاسی هم این قانون وجود داد. شما وقتی تصویر یک زن با لباس قرمز ببینید قبل از دیدن لبخند و چشمهایش نگاهتان درگیر رنگ قرمز میشود. در عکاسی سیاه و سفید دیگر کسی به لباس بی رنگ و رو نگاه نمیکند و شخصیت افراد، غم و شادی، خستگی و نشاط، جوانی و چروکهای پیری مورد توجه قرار میگیرد
۲-چه چیزهایی مهم است؟
مانند بقیه ژانرها تکنیک سیاه و سفید هم ملزوماتی دارد که با رعایت ان عکسهای زیباتری ثبت میشود. باید به دنبال اجزایی بود که در حالت سیاه و سفید تاثیرگذار هستند و انها را در تصویر خود بگنجانیم. این اجزای موثر عبارتاند از:
تفاوتهای شدید نوری
در این نوع عکاسی باید به دنبال کنتراست شدید رفت. مناظری با تغییر نور تدریجی مثل آسمان ابری مناسب عکاسی سیاه سفید نیست به جای این باید سراغ نقاط مرزی رفت جایی که به شدت نور متفاوت شود. مثلا تصویر یک کوه با پس زمینه اسمان ابی؛ پس در فضایی که هستید دنبال تفاوتهای نوری و کنتراست شدید باشید.
بافتها با برجستگیها و فرورفتگیها
دیوارهای اجری، نردهها، ریشه درختها و هر سطحی که بافت دارد حتی بافتهای پارچهای مثل خز و حریر را در تصویر خود بگنجانید. در عکاسی سیاه و سفید بدون مزاحمت رنگها بافت هر چیز نمایانتر است و مشخص بودن بافت حس لامسه مخاطب را فعال میکند و ارتباط عمیقتری با تصویر شما برقرار میکند.
۳-سوژههای مناسب این ژانر چیست؟
عکاسی سیاه و سفید محدود به سوژه نیست و در هر ژانری میشود از این تکنین استفاده کرد. اما در بعضی از ژانرها طرفدارهای بیشتری دارد:
پرتره
هماطور که گفته شد، در عکاسی سیاه و سفید باید به دنبال تفاوتهای نوری شدید بگردید و چه چیزی جذابتر و بهتر است سفیدی چشم و مردمکهای مشکی. در عکاسی پرتره روی چشمهای سوژه فوکوس کنید و زمینه را محو کنید اینجوری همه توجه مخاطب جلب چشمان زیبای سوژه شما میشود.
وسایل قدیمی
عکاسی سیاه و سفید به خودی خود نوستالژیک هست حالا تصور کنید سوژه هم قدیمی باشد؛ ان وقت طیف عظیمی از مخاطبان غرق حس و حال عکس شما میشوند. مخصوصا اگر ان سوژه بخشی از خاطرات گذشتههای دورشان باشد.
عکاسی از ساختمانها
اگر در یک روز بسیار نورانی مشغول عکاسی شهری هستید حتما از تکنیک عکاسی سیاه و سفید استفاده کنید. خورشید را پشت ساختماها قرار دهید و یک تصویر محو و رازالود ثبت کنید.
مناظر با نوردهی طولانی
استفاده از نوردهی طولانی در حالت عادی به تصویر شما جلوهای جادویی میدهد. حالا اگر با تکنیک عکاسی سیاه و سفید مخلوط شود عکسی هنری و خاص برای شما به ارمغان میاورد.
۴-چگونه عکاسی کنیم؟
تکنیک عکاسی سیاه و سفید ریزه کاریهای خاص خودش را دارد؛ اگر شما در این تکنیک حرفهای شوید دیگر عکسی نیست که نتوانید بگیرید.
سیاه و سفید ببینید
اول از همه شما وقتی میخواهید از مد عکاسی سیاه و سفید استفاده کنید باید فضا را بدون رنگ ببینید؛ یعنی از رنگها فراتر بروید و به شدت نور هر رنگ توجه کنید. برای این منظور دو راه وجود دارد:
اول، انقدر مهارت پیدا کنید که هر فضایی را به صورت سیاه و سفید تصور کنید و اجزای تاثر گذار را انتخاب کنید. برای عکاسی سیاه و سفید این بهترین راه با کمترین درصد خطاست؛ ولی خب به مهارت بالایی نیاز دارد پس به طور مداوم تمرین کنید.
راه دوم، استفاده از پروفایل عکاسی سیاه و سفید در تنظیمات دوربین است. اینگونه در نمایشگر دوربین فضا را سیاه و سفید میبینید و میتوانید راحت تر تصمیم بگیرید. این مدل عکاسی کیفیت پایینی دارد پس فقط به عنوان تمرینی برای دیدن فضا نگاهش کنید.
فرمت raw
دوربینهای دیجیتال امروزه فقط در فرمت JPG عکس سیاه و سفید را ثبت میکنند. این فرکتکیفیت پایینی دارد. عکس خام اصلی که با فرمت RAW است، رنگی ثبت میشود؛ پس برای عکاسی نوستالژیِ سیاه و سفید باید از نرمافزارهای ادیت مثل لایت روم و فوتوشاپ استفاده کنید.
عکاسی سیاه و سفید با طیف وسیعی از مخاطبان و جای کار گسترده در همه ژانرها کاربرد دارد. با صرف نظر از حیطه تخصصیتان یاد گرفتن این تکنیک خیلی در پیشرفت شما موثر است. ما در مدرسه هنر چیک چیک برای شما نکاتی بسیار کاربردی را در یک دوره جامع عکاسی اماده کرده‌ایم. همچنین کانال چیک چیک با پادکستها و ترفندهای اموزشیاش منتظر شماست به ما سر بزنید.
